تاریخچه لوستر
لوستر نماینده طراحی زیبای نورپردازی میباشد و سال های سال است که از آن استفاده میشود، اما قدمت آن بیشتر از چیزی است که بیشتر مردم تصور میکنند. به مرور زمان، لوسترها پیشرفت کرده اند و ساختار جدیدی گرفته اند. در سرتاسر دنیا گسترش پیدا کرده اند و به جای نگهداشتن شمع ها، اکنون نگهدارنده لامپ های الکتریکی میباشند؛ اما همچنان به عنوان اصلی ترین وسیله ایست که در مرکز توجه هر اتاقی میباشد. این نگاه به تاریخ چندوجهی لوسترها جامع نیست، اما چندین دوره زمانی و نحوه روشن کردن فضا به کمک آنها را پوشش میدهد.تاریخچه و تمدن های ابتداییاجزای اصلی لوسترها قدمتی تاریخی دارند و مربوط به تمدن های ابتدایی میباشند. نمونه هایی از سه نوع روغن منحصربفرد و چراغ های چرب وجود دارد که قدمت آنها به 17000 سال قبل از میلاد میرسد! در حقیقت، سوراخ هایی در دیوارهای غار Lascaux فرانسه وجود دارد که غارنشینان برای آویزان کردن مشعلهای خود از آنها استفاده میکردند تا بتوانند نقاشی های خود را ببینند. باستان شناسان لامپی دفن شده در کف غار Lascaux پیدا کردند که هنوز هم پس از گذشت این همه سال دوده سرو کوهی در آن نمایان بود. تصویر لامپ در زیر آمده است:سومریان باستانی و صنعتگران مصری شمع های قالبگیری شده، چراغ های مرمر سفید و شیشه های رنگ شده ای را ساخته اند. چراغ های نفتی مصری شامل سوراخ هایی برای فتیله بودند که نشان میداد این افراد از روش های متفاوتی نسبت به پیشینیان غارنشین خود برای نورپردازی استفاده میکردند.در این دوره چراغ های نفتی به شکل گستردهای در مصر، یونان و رم ساخته شدند. در واقع این چراغ ها اولین وسایلی بودند که به شکل انبوهی تولید شدند. با استفاده از قالب های مختلف و موادی مثل مرمر سفید، سنگ، طلا، برنز و نوعی سفال به نام تراکوتا ساخته شدند. چراغ های رومی بخاطر ویژگی های تزئینیشان معروف شدند.پلیکندلون بنزانتین ابتدایی ترین ماده تشکیل دهنده لوسترها از قرن ششم بوده است. در اوایل قرن ششم هم از شمع ها استفاده میشد، اما این شمع ها مشکلات زیادی را با خود همراه میکردند. شمع ها دودزا بودند و از آنها قطره های پارافین میچکید. فتیله های آنها به پیرایش نیاز داشت و لوسترها نیازمند سیستم قرقره مانندی بودند تا افراد آنها را پایین بکشند و به شمع ها رسیدگی کنند. (فتیله هایی که به ترمیم و پیرایش نیاز نداشتند تا قرن نوزدهم معرفی نشدند.)در اتاق هایی که لوستر داشت، معمولاً سوراخ هایی برای تهویه هوا تعبیه شده بود و مردم متوجه شده بودند که نباید زمان زیادی را زیر لوسترها بگذرانند؛ بدلیل اینکه چکه میکردند. همچنین شمع ها به قدری گران قیمت و کمیاب بودند که بعضی از افراد آنها را در هنگام روز پنهان میکردند. سوزاندن شمع ها روشی برای به رخ کشیدن ثروت افراد بود: آنقدر ثروتمند هستی که هم میتوانی یک شمع بخری هم آن را بسوزانی!چراغهای معلق مراکشی قرن هشتم نوع دیگری از لوسترهای ابتدایی میباشد که سبک اسلامی آن طراحی زیبای هندسی و متقارن را به رخ میکشد، اما ترسیم هر نوع ماهیت زندگی در لوسترها را ممنوع میکند. یک قرن بعد، هاله ی آهنین مدور در اروپا معرفی شد.قرون وسطی و رنسانسدینانت، که امروزه به آن بلژیک میگوییم، از قرن یازدهم تا پانزدهم محل کشت برنج بود. سبک دیناندری ویژگی هایی مثل اشکال مذهبی، گلها و نمادگرایی گوتیک را به نمایش میگذاشت. هر چند چارلز جسور دینانت را در سال 1466 سوزاند تا آهنگران در اروپا پخش شوند و مهارتها و سبکهای خود را در سرتاسر جهان گسترش دهند. (خبر خوب این است که دینانت دوباره ساخته شد.)در ایتالیا نیز شیشه سازان ونیزی انجمنی تاسیس کردند تا هنرهایشان را مورد آزمایش و تمرین قرار دهند. آنها در قرن سیزده بخاطر خطرهایی از جمله مورد حمله قرار گرفتن توسط دشمنان، کوره هایشان را به جزیره مورانو انتقال دادند؛ این اقدام به ادامه داشتن معاملات و مخفی بودن آنها کمک بسیار زیادی کرد. زمانی که اطرافیان آنها مورد بازجویی قرار میگرفتند و به قتل میرسیدند، این اتفاق برای آنها نمی افتاد، بدلیل اینکه مهارت های بسیار ارزشمندی داشتند.معرفی کریستال هااولین لوسترهای ساخته شده با کریستال های سنگی در قرن هفدهم معرفی شدند. در واقع، کریستال های سنگی هم سنِ زمین و بسیار منحصر بفرد هستند که توسط رویدادهای جغرافیایی و پس از گذشت میلیونها سال بوجود آمده اند. شیشه سازان فرانسوی سعی داشتند تا کریستال های سنگی را با قطره های شیشه ای قالب بندی کنند.
در سال 1676، یک بریتانیایی به نام جورج ریونسکرافت نوع جدیدی از شیشه را برای کریستال ها اختراع کرد: شیشه سنگ چخماق که حاوی مقدار زیادی اکسید سرب است. اکسید سرب باعث میشود شیشه شفاف تر باشد، راحتتر برش بخورد و ظاهری منشوری پیدا کند. به خوبی رنگ میگیرد، بنابراین مردم شیشه های رنگارنگ را مورد آزمایش قرار دادند، حتی سعی کردند با استفاده از اورانیوم شیشه ای زرد رنگ بسازند.
در همین دوره، شیشه سازان ونیزی، گل و برگهای شیشهای قالبگیری شده را به لوسترها اضافه کردند. همچنین، بازویی برای لوسترها طراحی کردند که شیشه ای بود و گاهی اوقات عرض آن به هشت فوت هم میرسید.
در بوهیمیا (جمهوری چک امروزی)، شیشه سازان ساخت لوسترهای شیشه ای و تقلید از سبک های معروف فرانسوی و بریتانیایی را آغاز کردند. هرچند که گاهی اوقات در طراحی هایشان از چوب هم استفاده میکردند؛ بدلیل اینکه چوب فراوانی در اختیار داشتند. بوهیمیا محلی است که آدولف شونبِک تجارت خانوادگیاش را ترک کرد تا در سال 1870 شرکت تولید لوسترهای شیشهای خودش را راهاندازی کند.
سبک های متمایز قرن هجدهم
سبک های باروک و راکوکو در قرن هجدهم ظهور پیدا کردند. در واقع، راکوکو تکامل باروک است که توسط حکاکی های مورد علاقه مردم ساخته شده است. لوسترهای راکوکو شامل تعداد زیادی برگ، گل، تاج گل، دوران و کیوپید بود که معمولاً با استفاده از برنز قالبگیری میشد.همچنین در آغاز قرن 18، پیتر بزرگ، سن پترزبورگِ روسیه را تاسیس کرد. هدف او این بود که تمام معجزه های فرهنگی و معماری جهان غرب را در این شهر جدید دوباره بازسازی کند. هنرمندان روسی سبک های فرانسوی را تفسیر کردند، هرچند ایده هایشان را به لوسترهای خود اضافه کردند. استفاده زیاد از شیشه های رنگی یکی از ویژگیهای بارز لوسترهای روسی میباشد.در این دوره، بریستولِ انگلستان پایگاه دیگری برای شیشه های رنگی بود. بریستول در کنار دریا قرار داشت، ایدهآل برای تولید شیشه، بدلیل اینکه همه مواد مورد نیاز به کمک قایق ها وارد میشدند. شیشه های با کیفیت بالا در این مکان تولید میشد. شیشه هایی شامل کبالت آبی، یاقوت طلایی و شیشه نیمه شفاف.در سال 1750، شیشه سازان بوهمیانی لوسترهای سبک ماریا ترزا را خلق کردند. این لوسترها به افتخار مادرِ ماری آنتوانت، که ملکه اتریش بود، نامگذاری شد. یک نمونه از لوستر ماریا ترزا را در سمت چپ میبینید.دهه های 1750 و 1760 ماهیت دوره الهامات مد و طراحی را نشان داد، بدلیل اینکه باستان شناسان ویرانه های شهرهای باستانی هرکولانیوم و پمپی را کشف کرده بودند. این موضوع باعث شد تا مردم برای کشف نشانه های طراحی به هنر مدیترانه ای توجه کنند. به عنوان مثال، جیمز و رابرت آدام در واقع طرح هایی از مکان های پمپی را برای الهام گرفتن برگزیدند. این رویداد سبب ایجاد سبک نئوکلاسیک در طراحی لوسترها شد.ویلیام پارکر در یکی دیگر از طراحی های قرن هجدهم، ساقه گوی مانند لوستر را بیرون کشید و آن را با یک ساقه گلدان شکل تعویض کرد. او لوسترهایی را برای حمام های گروهی انگلستان که هنوز هم وجود دارند، طراحی کرده است. در اواخر قرن هجدهم بدلیل مسائل مالیاتی در بریتانیا، طراحی لوسترها بیشتر از پیش دستخوش تغییر شد. قانون مالیات بر ارزش افزوده شیشه، مالیات تمام شیشه ها را به وزن محاسبه میکرد، اما ایرلند از این قضیه معاف بود، بنابراین جزیره میرالد به مکانی برای ذخیره شیشه ها تبدیل شد. در طول این مدت خانه شیشه ای معروف واترفورد تاسیس شد. در انگلستان، کسانی که به کار با برش های کریستالی جدا شده از شیشه های شکسته (که مالیاتی کمتر داشتند) عادت نداشتند، این برش ها را مثل یک چادر رشته میکردند و کاس های پر از قطره های کریستالی را در انتهای آن قرار میدادند. ضمناً قانون مالیاتی شیشه در سال 1832 لغو شد. انقلاب و نورپردازیدر سال 1760 انقلاب صنعتی آغاز شد. این انقلاب جهان را تغییر داد: اشیای تزئینی در حال حاضر برای افراد بیشتری در دسترس بود و طبقه متوسط جدید میتوانست با تزئینات فانتزی مانند لوسترها رفاه خودش را به رخ بکشد.با این حال، در طول انقلاب 1774 فرانسه، سبک نئوکلاسیک ریشه دار شد، زیرا این سبک ریشه در طرح های یونانیان باستان و دموکراسی داشت. نئوکلاسیک نیز کمتر از آن چیزی که پیش از آن بود، آرایش داده شده است، که کاملاً متناسب با شرایط سیاسی فرانسه انقلابی است.زمانی که ناپلئون بناپارت بر فرانسه حکمرانی میکرد، با فرستادن نیرویهای نظامی به ونیز تقریبا قرنها تلاش، هنر و مهارتهای شیشه سازان ونیزی را نابود کرد. هرچند که این هنر نجات پیدا کرد.حال که صحبت از انقلاب است، آمریکایی های اولیه هم لوستر ساخته اند. با وجود اینکه معمولاً از مواد ارزان قیمتی مثل قلع، چوب یا فلزات با بازوهای سیم کشی شده استفاده میکردند؛ این موضوع بدلیل این بود که ورقه های فلزی در کشورهای جدید بسیار کمیاب بود.قرن احیاقرن نوزدهم یکی از سبک های احیا در سرتاسر اروپا را بوجود آورد و دوباره ماهیت دوره مد را ثابت کرد و نشان داد که مد تنها یک مسئله مدرن نیست.در آغاز قرن، فرانسه چراغ های رومی را برای استفاده در لوسترها احیا کرد. اما بسیاری از احیاهای قدیمی تر و تزئینی تر به دلیل تمایلات طبقه متوسط رو به رشد و آرزوی زندگی کردن به مانند اشرافیان قدیم بود. آنها به عناصر طراحی راکوکو، رنسانس و گوتیک نگاه کردند و خانههای خود را با لوسترهای این سبک ها پر کردند. لوسترسازان فرانسوی، از جمله باکارات (که در سال 1824 شروع به ساخت لوستر کرد) برای ساخت سبک های جدید الهام گرفته از دوره های قبلی بسیار مشتاق بودند.شرکت های لوسترسازی بریتانیا به دنبال کسب منابع درآمد جدید، یک هزار مایل دورتر در هند که در آن زمان هنوز هم تحت سلطه استعمار بود یک شرکت دیگر تاسیس کردند. برخی از شرکت ها حتی شعبه هایی را در داخل کشور هند باز کردند تا بتوانند به سلیقه های محلی لطمه بزنند.هنگامی که روشنایی گازی در اواخر قرن نوزدهم به طور گستردهای در دسترس بود، لوسترهای گازوئیلی با استفاده از شکل جدیدی برای روشنایی استفاده میشدند که اغلب در سبک های راکوکو طراحی میشدند. این لوسترهای گازوئیلی فقط در صورتی که گاز کار نمی کرد، از شمع ها به عنوان پشتیبان استفاده میکردند. چراغ های گازی نیز بسیار روشن بودند، بنابراین پوششهای شیشه ای به عنوان وسیله ای برای محافظت از نور خیره کننده تبدیل شدند. در اینجا یک مثال از یک لوستر گازی آمده است، پوشش شیشه های و دکوراسیون مزین راکوکو در آن مشخص است.
پیشرفت های تکنولوژیکی
لامپ الکتریکی جهان را در سال 1879 روشن کرد و تغییر وسیعی در نحوه ساخت لوسترها ایجاد کرد. هنرمندان در این دوره به ایده های طراحی کاملاً جدید از طبیعت به جای دوران گذشته نگاهی انداختند. ماریو فورتنی، یک هنرمند ایتالیایی، سوئیچ دیمر را ایجاد کرد و از پارچه های ابریشمی، لوستر ساخت و باعث شد تا انقلابی در نورپردازی سالن های تئاتر بوجود آید .لوسترها همچنین از چراغ های به سمت پایین استفاده میکردند تا از عملکرد چراغ های الکتریکی حداکثر بهره را ببرند. با این حال لوئیس کامفورت تیفانی برای الهام گرفتن به گذشته نگاه کرد: مثلاً عناصر بیزانس و مراکشی. چراغهای معروف تیفانی از پنجره های شیشه ای رنگارنگ با نور لامپ های جدید استفاده میکردند.در اواخر قرن نوزدهم، یک شیشه ساز بوهیمیایی به نام دنیل سوواروفسکی دستگاهی اختراع کرد که توانایی برش دقیق کریستال ها را داشت. با این حال، این دستگاه در درجه اول برای جواهرات مورد استفاده قرار گرفت و سوواروفسکی حتی تا سال 1965 وارد تجارت لوسترسازی نشده بود.دنیای مدرن امروزاین روزها، طراحی لوستر میتواند ویژگیهای گذشته را به یاد آورد و یا کاملاً مسیر جدیدی را دنبال کند. مدرنیسم در اوایل قرن بیستم میلادی و اواسط قرن کنونی رشد چشمگیری داشت (همانطور که ممکن است حدس زده باشید)، اما بازار لوستر امروزی برای همه چیز جا دارد: آرایش راکوکو، سادگی نئوکلاسیک، زیبایی تیفانی ، فانتزی معاصر (به چپ نگاه کنید) و … .مهم نیست که به چه دورهای از طراحی علاقه مندید یا چه سبکی را دوست دارید، امروزه میتوانید دقیقاً همان چیزی را که می خواهید، پیدا کنید، نورپردازی که تاریخچه آن به انسان های غارنشین برمیگردد.